Προκόπι

Η μικρή όμορφη πολιτειούλα του Προκοπίου συγκροτείται σήμερα από 1.200 περίπου κατοίκους, η κοινωνική σύνθεση των οποίων εκπηγάζει αφενός από τους γηγενείς Ευβοείς, που κατοικούσαν στην περιοχή πριν από το 1925, αφετέρου από τους Έλληνες Καππαδόκες πρόσφυγες, που εγκαταστάθηκαν εδώ μετά τη <<Συμφωνία της Λοζάνης>> (περί ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας) προερχόμενοι από το παραμυθένιο Προκόπι της Καππαδοκίας.

Πριν τον ερχομό των Προσφύγων (1925) το όνομα του χωριού ήταν Αχμέταγα, προφανώς κληρονομημένο από κάποιον Τούρκο διαχειριστή της έκτασης και διοικητή της περιοχής .Η ιστορία του χωριού στη θέση που βρίσκεται σήμερα, αρχίζει ουσιαστικά από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.Σε κοντινές θέσεις γύρω από το σύγχρονο Προκόπι, όπως μας παραδίδει ο Στράβων, είχαν κατά την αρχαιότητα αναπτυχθεί μικροί αγροτικοί οικισμοί, κυρίως την εποχή που άκμαζε η αρχαία Κήρινθος (μεταξύ 1600 και 1100 π.Χ).Όπως γίνεται φανερό από την μελέτη των γραπτών αναφορών που υπάρχουν, από την παλαιολιθική εποχή μέχρι και τον 17 αιώνα μόνο μικροί οικισμοί αναπτύσσονταν κατά διαστήματα γύρω από τη θέση στην οποία βρίσκεται το σημερινό Προκόπι. Ακόμη και μετά την άλωση της Εύβοιας από τους Τούρκους, στην απογραφή του 1474, εμφανίζεται στην περιοχή μόνο ένας οικισμός, ονομαζόμενος Σοϊμίρ, με 16 οικογένειες. Πιθανότατα πρόκειται για τον έρημο σήμερα οικισμό Παλιά Αχμέταγα.Το Αχμέταγα αρχίζει να οργανώνεται αμέσως μετά την επίσημη ένταξη της Εύβοιας στο νέο Ελληνικό κράτος (πρωτόκολλο Λονδίνου 1830) και την οριστική αποχώρηση των Τούρκων από το νησί (Μάρτιος 1833).Εμφανίζεται στους πρώτους καταλόγους να έχει 16 οικογένειες, που εξακολουθούσαν να κατοικούν εκατέρωθεν του Κηρέα. Οι κάτοικοί του ήταν στο σύνολό τους οι καλλιεργητές των κτημάτων, τα οποία αρχικά ανήκαν στους Τούρκους και στη συνέχεια πουλήθηκαν στους Νόελ και Μύλλερ .Οι περισσότεροι από αυτούς .ήταν γηγενείς, ενώ υπήρχαν και αρκετοί προερχόμενοι από την Ήπειρο. Οι χωρικοί του Αχμέταγα μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες της Βόρειας Εύβοιας πήραν μέρος στον ξεσηκωμό ενάντια στην Τουρκοκρατία που στην Εύβοια ξεκίνησε στις 8 Μαϊου  1821.Μετά όμως τον ηρωικό θάνατο του ηγέτη του ευβοϊκού αγώνα, Αγγελή Γοβιού(Μάρτιος 1822) και τις εμφύλιες συγκρούσεις των Ευβοέων επαναστατών η ευβοϊκή επανάσταση κατεστάλη και οι Τούρκοι επανήλθαν ως κατακτητές καταστρέφοντας και ερημώνοντας τη Βόρεια Εύβοια και το Αχμέταγα(καλοκαίρι 1823)Μετά την περιπετειώδη ένταξη της Εύβοιας στα όρια του νέου Ελληνικού κράτους με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) και τους όρους αγοράς της γης από τους Τούρκους <<ιδιοκτήτες>> του  η προνομιούχος περιοχή του Αχμέταγα(Προκοπίου) πωλείται με παρασκηνιακές ενέργειες του ίδιου του Έλληνα  Κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια , ερήμην των κατοίκων της, στον Ελβετό Τραπεζίτη και γαμπρό του Ελβετού πολιτικού Φελέμπεργκ, Κάρολο Φρειδερίκο Μύλλερ και στο νεαρό ξάδερφο του Λόρδου Βύρωνα, Έντουάρντ Χένρυ Νόελ. Και οι δύο υπήρξαν μαθητές της ελβετικής αγροτικής σχολής του Φέλμπεργκ, την οποία θαύμαζε ιδιαίτερα ο Καπποδίστριας. Έτσι υπό το καθεστώς των τσιφλικάδων οι κάτοικοι Αχμέταγα υποδέχονται τον 20 αιώνα. Η κοινωνική σύνθεση του τόπου αλλάζει στις αρχές του 1925 όταν εγκαθίστανται εδώ οι προερχόμενοι από το Προκόπι της Καππαδοκίας, Έλληνες πρόσφυγες και συγχωνεύονται εύκολα και αρμονικά με τους ντόπιους κατοίκους. Οι Καππαδόκες ως πολύτιμη πνευματική παρακαταθήκη μεταφέρουν μαζί τους το ιερό σκήνωμα του Αγίου τους, που με κίνδυνο της ζωής τους απήγαγαν κυριολεκτικά από το Προκόπι της Καππαδοκίας.Ο Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος σκόρπισε μια νέα αύρα ασφάλειας στο παλιό χωριό Αχμέταγα και έγινε προστάτης και οδηγός παλαιών και νέων κατοίκων. Το παλιό Αχμέταγα μετανόμαστηκε στις 4 Νοεμβρίου 1927 σε Προκόπι. Στα σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας  του Προκοπίου πρέπει να καταχωρηθεί και η μεγάλη κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας κατά του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, που ξεκίνησε την Άνοιξη του 1975 και συνεχίστηκε για πολλά χρόνια περνώντας από αρκετές φάσεις.

Πηγή: Δήμος Κηρέως